Het stoïcisme is een filosofische school die stamt uit het oude Griekenland en Rome in het begin van de 3e eeuw voor Christus. Het was één van de beroemde stromingen in deze periode omdat de stoïcijnen overtuigende antwoorden gaven op thema’s zoals angst, omgaan met stress en vragen als “wat wil ik met mijn leven?”.
Wat is het stoïcisme?
Het stoïcisme onderwijst een bepaalde manier van leven. De belangrijkste focuspunten zijn hoe je een eerzaam leven kunt leiden, geluk kunt maximaliseren, negatieve emoties kunt verminderen en je eigen karaktereigenschappen kunt aanscherpen. Simpel gezegd is stoïcisme ontworpen om mensen te helpen hun best mogelijke leven te leiden – met als resultaat dat we betere mensen, ouders en professionals worden. De waarde ervan is gedurende een groot deel van de menselijke geschiedenis toegepast en getest door bekende personen zoals George Washington, Thomas Jefferson, Arianna Huffington, Tom Brady, Tim Ferriss en vele anderen.
Eén van de redenen waarom wij werken met de principes van het stoïcisme, is omdat het stoïcisme een praktische filosofie is. De zienswijzen en tips kun je vandaag nog toepassen.
Voor meer achtergrond over de geschiedenis van het stoïcisme is onderstaande video geschikt:
Een aantal gedachten van het stoïcisme vertaald naar de praktijk
Controle
“Er is slechts één weg naar geluk en dat is op te houden met je zorgen maken over dingen waar je geen invloed op hebt.” – Epictetus
Controleer alleen wat je kunt controleren, en accepteer wat je niet kunt controleren. We ervaren vaak problemen omdat we denken dat we er controle op hebben, terwijl dit in feite niet zo is. Bij een sollicitatiegesprek heb je bijvoorbeeld geen invloed op je wel of niet wordt aangenomen. Waar je wel invloed op hebt is de kwaliteit van je eigen brief en de kwaliteit van jouw communicatie in het gesprek. Het enige wat je onder controle hebt is jouw eigen inzet. In de sport- en prestatiepsychologie spreken we ook wel van een taakgerichte focus. Je focust je alleen op het uitvoeren van je taak, en laat alles wat je niet kunt controleren achterwege.
Ook zijn er veel dingen in het leven die je niet kunt controleren. Ze zijn wat ze zijn. Wat je wél kan controleren is hoe je daar mee om gaat en de keuzes die je maakt. Wordt jij bij het voetballen van achteren getackeld en breek je je been? Dan is het belangrijk te accepteren dat je tijdelijk niet kunt trainen, en heb je je te focussen op hoe je kunt herstellen. Is je werkgever failliet? Ook dat moet je accepteren en verder zoeken naar een andere manier van inkomsten.
Waar veel klachten en problemen ontstaan, is doordat we ons te veel richten op externe zaken richten, waar we geen invloed op hebben. Dit zorgt voor veel frustraties, en belemmert de tijd die je wel kunt richten aan zaken waar je wél invloed op hebt, zoals je houding, emoties en het ontwikkelen van de juiste karaktereigenschappen.
Perceptie
“Choose not to be harmed, and you won’t feel harmed. Don’t feel harmed and you haven’t been” – Marcus Aurelius
Of situaties ‘goed’ of ‘slecht’ zijn, zijn percepties. Dat is de betekenis die je verleent aan een situatie. Interpretaties van waarnemingen en gedachtes hierover maakt iets goed of slecht. Als je plotseling in een lange rij terechtkomt, kun je dit op minimaal twee verschillende manieren zien. Of je ziet het al pech en tijdsverspilling, óf je ziet het als een uitdaging om je geduld (en karakter) te trainen. Stel je voor dat je op je werk ontslagen wordt. Is dit slecht of goed? De stoïcijn zal zeggen: ‘geen van beiden’. Wat er gebeurt is neutraal, maar jouw gedachten en houding tegenover deze neutrale gebeurtenis maakt het goed of slecht.
“Our life is what our thoughts make it.” — Marcus Aurelius
Een mooi verhaal – waarvan ik niet meer weet van wie – (perfectionisme kun je loslaten) gaat over een man die zijn eigen bedrijf letterlijk in vuur en vlam zag opgaan. Zijn reactie hierop was om familie en vrienden te bellen en te zeggen: ‘Kom kijken, zo’n grote en mooie brand die je hier nu ziet zul je nooit meer zien’. Nogmaals, het is een keuze hoe je naar iets kijkt. Het zijn de interpretaties van waarnemingen en gedachtes over een situatie die iets goed of slecht maken.
Amor Fati
Love the hand that fate deals you and play it as your own, for what could be more fitting? – Marcus Aurelius
Amor Fati is een Latijnse uitdrukking die zoveel betekent als “liefde voor het (nood)lot”. Het is de stoïcijnse mentaliteit waarin je omarmt wat er gebeurt. In plaats van vermijding, omarming. Amor fati heeft niet als doel ‘positief denken’. Het is niet per sé het positieve zien in wat er gebeurt, maar wel het stoppen met je te verzetten tegen een ongewenste situatie.
Memento Mori: mediteer over je sterfelijkheid
In zijn meditaties schreef Marcus Aurelius: “Je zou nu het leven kunnen verlaten. Laat dat bepalen wat je doet en zegt en denkt.” Denken aan onze sterfelijkheid heeft niet als bedoeling om je depressief te maken. Integendeel. Het is oorspronkelijk juist bedoeld als herinnering om vandaag een goed leven te leiden, de juiste keuzes te maken en te zijn wie je wil zijn. Te doen wat je wil doen. Het betekent dus eigenlijk het leven ten volle benutten en van iedere dag het beste te maken.
