Perfectionisme loslaten? Lees eerst dit..

Leg jij jezelf hoge eisen op en wil je dingen perfect doen? Dan heb je eigenschappen van een perfectionist. Voor veel mensen heeft het woord perfectionisme een negatieve lading: je bent immers toch nooit gelukkig als je telkens hoge eisen aan jezelf stelt? Maar is perfectionisme altijd slecht?

Positief perfectionisme

Volgens wetenschappelijk onderzoek kun je twee soorten perfectionisme onderscheiden (Stoeber, 2011): de positieve en de negatieve. Bij positief perfectionisme durven mensen ambitieuze doelen te stellen en gaan daar hard aan werken. De grootheden van deze aarde zijn nooit zo groot geworden zonder een ambitieus doel te stellen. Succesvolle topsporters hebben volgens de wetenschap ook meer perfectionistische eigenschappen. In dit interview met de NOS vertelt Ranomi Kromowidjojo, tweevoudig Olympisch Kampioen zwemmen, dat ze de beste van de wereld wilde worden en hiervoor om vijf uur ’s ochtends opstond om te gaan trainen.

Negatief perfectionisme

Perfectionisme kan de prestaties ook belemmeren, met name als mensen zich zorgen gaan maken over mogelijke fouten of dat hun prestatie niet voldoende zou zijn. Als je bijvoorbeeld geen fouten wilt maken, kan een enkele fout er al voor zorgen dat je faalt. Dit zorgt vaak voor veel druk. Edith Bosch is professioneel judoka en vertelt in dit artikel van Trouw dat ze de EK-finale nooit had mogen verliezen, maar door de angst om fouten te maken verloor ze uiteindelijk toch.

Het kan ook dat je druk ervaart van anderen (Schuls & Davids, 2017): denk bijvoorbeeld aan je ouders of je coach. Dan voel je druk dat anderen de lat hoog voor jou leggen en dat je resultaten moet boeken om geaccepteerd te worden. Dit hoeft niet te betekenen dat anderen hoge eisen aan jou stellen, maar het kan zo voelen. Vaak leidt deze waargenomen druk ook tot negatief perfectionisme.

“I’ve missed more than 9,000 shots in my career. I’ve lost almost 300 games. 26 times, I’ve been trusted to take the game winning shot and missed. I’ve failed over and over and over again in my life. And that is why I succeed.”  

 

Michael Jordan

Zoals Michael Jordan treffend in zijn quote verwoord, hoeft perfectionisme geen negatieve eigenschap te zijn. Maar je moet wel weten hoe je het moet gebruiken. Als je je teveel zorgen gaat maken over fouten, of wat anderen van je denken, gaan je prestaties juist achteruit. Volgens Jordan waren de fouten juist de basis van zijn succes.

Welke vorm van perfectionisme sluit het meeste bij jou aan? Of wil je dat juist inzichtelijk krijgen bij jezelf? Laat het ons weten in de reacties hieronder.

Gebruikte bronnen:

• Schuls, M. & Davids, J.H. (2017). Handleiding bij de Sport Perfectionisme Test (SPT). Groningen: TipTop Sport.
• Stoeber, J. (2011). The dual nature of perfectionism in sports: Relationships with emotion, motivation, and performance. International Review of Sport and Exercise Psychology, 4(2), 128–145.